Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite (DEHB)

Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklara iyi bir ebeveyn olmanın önceliği, DEHB’li çocukların davranışlarını anlamaktan geçmektedir. DEHB dikkatini toparlamakta problem, aşırı hareketlilik, davranışlarını kontrol etmekte zorlanma gibi durumları içerir. Bu çocuklar:

• Söylenen talimatları bazen duymayabilirler ve bu yüzden bu talimatlara uyamayabilirler.
• Düzensiz olabilirler ve kolay dikkatleri dağılabilir.
• Konuşmanızı bölebilirler ve uygunsuz zamanlarda ilgi bekleyebilirler.
• Düşünmeden konuşabilirler.
• Evde hareketli olabilirler ve kendilerini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunabilirler.
• Unutkan olabilirler.
• Oyunlarda, derste, sohbet esnasında dikkatini sürdürmekte zorluk yaşayabilirler.
• Ödevlerinde sık hata yapabilir ve detayları kaçırabilirler.
• Verilen görevleri tamamlamakta güçlük çekebilirler.
• Düzenli olmakta zorluk çekebilirler. Kalemlerini, defterlerini vb. sıklıkla kaybedebilirler.

Ebeveynlere Tavsiyeler

• Evde çocuğunuzun yerine getirmesini istediğiniz görevleri planlayın. Kurallar ve beklentileriniz konusunda açık ve net olun. Kurallara uyulduğunda ve uyulmadığında sonucunun ne olacağını ona önceden söyleyin. Kurallara uyduğunda da uymadığında da sonucunu çocuğunuzun deneyimlemesine olanak verin. Aksi durumda koyulan kuralların kalıcığı olmamaktadır.
• Yapılandırılmış bir ortam yaratın. Yani verilen bir görevin nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı çocuk tarafından iyi anlaşılırsa, bu görevleri çocuğun başarma olasılığı daha yüksektir. Örneğin; uyku, yemek yemek, ödev, oyun saatlerinin nerede ve ne zaman yapılacağının belirlenmesi gibi. 
• Yaptığı olumlu davranışlarından ve yerine getirdiği görevlerinden dolayı ona sözlü olarak memnuniyetinizi dile getirin. DEHB’li çocuklar çok fazla eleştiriye maruz kaldıkları için onların olumlu davranışlarının övgü ile pekiştirilmesi önemlidir.
• Küçük meseleleri görmezden gelin. Örneğin; çocuk verilen sorumluklardan bir tanesinde zorlanıyorsa bunun için hemen öfkelenmeyin. Çocuk için daha çok yapıcı bir ortam sağlayın.
• Ödevlerini/ verilen görevleri kısa molalar vererek yaptırın. Mola zamanında teknolojik aletlerden uzak durmasına özen gösterin. 
• Verdiğiniz talimatların net ve anlaşılır olmasına dikkat edin.
• Onunla konuşurken göz teması kurun. Bu, söylediklerinizin karşı tarafa iletildiğinden emin olmanızı sağlar.
• Yapılması gerekenlerin nasıl yapılacağını zaman zaman tekrar edin ve gerekirse çizin ya da yazın. DEHB’li çocukların talimatları genelde birden çok kez duymaya ihtiyaçları vardır.
• DEHB’li çocuklar genellikle kendilerine hakim olmakta zorlanırlar. Bu, onların düşünmeden konuşmasına ve hareket etmesine sebep olabilir. Bu yüzden çocuğunuzun düşüncelerini dile getirmesine, yaptığı hareketin sebebini söylemesine ya da sebebini bulmasına fırsat verin.
• DEHB’li çocuklar enerji doludurlar. Bu yüzden onların fiziksel aktiviteler ile enerjilerini sağlıklı bir şekilde boşaltmalarına olanak tanıyın. Televizyon ve bilgisayar başında geçirdiği zamanı sınırlandırın.
• Son olarak, mümkün olabildiğince sakin kalmaya çalışın. Ebeveynler kontrolden çıktıklarında çocukların öfkesinin daha da arttığını aklınızda bulundurun.

Kaynak:

Klinik Psikolog Pınar Çelik

Davranış Bilimleri Enstitüsü

Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi