Çocuklarda Aşk

4-5 yaş çocuğunun genel psikolojik özellikleri nelerdir?

Toplumsal gelişim yönünden, yetişkinleri izleyerek onların davranışlarını taklit eden, model alan 4-5 yaş çocuğu bir yandan yetişkinle daha olumlu ilişki sürdürürken, diğer yandan da kendi yaşıtı olan çocuklarla da daha uzun süreli birlikte olmaya başlar. 4 yaş çocuğu açık sözlülükle hoşlandığı ve hoşlanmadıklarını rahatlıkla söyleyebilir. 5 yaşındaki çocuk çevresine ait yeni keşiflerde bulunur, yetişkin desteğine daha az destek duyar. Yetişkinin büyük takipçisi ve tatbikçisi olarak davranır. Arkadaşları ile birlikte olmak çok önemlidir. Grup oyunlarında beraberlik artık daha uzun olmaya başlar. Oyunun kurallarını birlikte koyarlar. Oyundaki kurallara herkesin uymasına dikkat edilir. Canlı, neşeli ve hareketli bir görünüm içinde, konuşmayı, soru sormayı, oyun oynamayı sever. Olayların nedenleri ve niçinleri ile çok yakından ilgilidir. Cinsiyetlerini kız ya da erkek olarak benimserler. Bedensel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişme alanları birbiriyle ilişki içindedir.Bu alanlar, birbirlerini etkileyerek biyolojik ve çevresel faktörlerden ekonomik durum, okul yaşantısı, aile yaşantılarına göre gelişme gösterir.

Genel bir aşk tanımı yapıp çocuklardaki aşk duygusunun oluşumundan bahseder misiniz?

Yetişkin bakışı aşkı tanımlamakta sayısız seçenek sunar. Aşk, iki yalnızlığın birbirine dokunması, birbirini koruması ve selamlamasıdır, sabırdır, saygıdır, kabullenmedir, keşiftir, tazeliktir, uyandığınızda rüyanızı yanınızda bulmanızdır, düşlerin gerçek olmasıdır, uyumdur gibi seçeneklerin yanında bazıları ise “tanımlanamaz yaşanır.” der. Kimine göre bir bakış, kimine göre bir yaşayış. Kısaca, duyulan heyecan, duygu yoğunluğu, geçici görme kusuru diyebiliriz. Çocukların aşktaki heyecanları birden ve kısa süreli, geçici veya değişkendir. Bu ay birini, gelecek ay başkasını seçebilir. Birbirine yakın fiziksel özellikteki kişilere ilgi duyabilir.

Çocuklar aşkı nasıl yaşarlar onların ruh durumundaki değişiklikler nelerdir?

Onun adı geçince, ya da görünce bakışı, gülüşü, mimikleri farklılaşır, ya çok ilgili ya da utangaç davranabilir. Giyiminde özel itina, saçında değişiklik farklı bir özen olabilir. Yaşanılan bu heyecan durumu davranış ve duygularının yanında beslenme ve uykusuna da yansıyabilir. Çocuk için zevk veren şeyler, kendisinin bir parçası haline geliyor. Onu mutlu eden şeyi, kendi parçasıymış gibi algılıyor. Başkasının ona yönelmesiyle kendini bütün ve mutlu hissediyor. Küçük yaştaki bu deneyimler, ilerde anlam bulmaya başlar. Beğenme, beğenilme ya da hayal kırıklıkları öz güven gelişime, kişilik oluşumuna etki eder.

Ben aşık oldum diyen çocuğa anne-baba nasıl davranmalıdır?

Bu yaş çocukları, aşık oldum yerine, bu heyecan, tutku ve aşkı genellikle “Ben Selin ile evleneceğim.” “Biz evleneceğiz.”şeklinde ifade ederler. Bu evliliğinde o yaşlarda gerçekleşme istek ve arzusunda olabilir. Onlar bu konuşmaları rahatsızlık duymadan anne babalarına, masumca aktarırlar. Bu durumda çocuğun duygularıyla alay etmeden, gereksiz sorgulamalarda bulunmadan, eleştirmeden anlatmasını desteklemek onları rahatlatacaktır. Evliliğin büyüyünce gerçekleşeceği, o zamana kadar da fikirlerin değişebileceği gerçeğini anlamakta zorlanabilir, bu durum hayal kırıklığı yaratabilir. Duygularını paylaşmasını desteklemek ve nötr kalmak onları rahatlatır. Yaşayarak öğrendikleri duygusal ve sosyal gelişimine anlam katar. Evleneceğim dediği arkadaşı bir hafta sonra başka bir çocukla ilgilenirse, bu yaşadığı ebeveynin bunu aktarmasından daha etkin bilgiler içerir.

Hisleri ayıp gibi karşılanan 4-5 yaş çocuğu ebeveynlerinin bu tutumundan nasıl etkilenir?

Çocuklar sadece yaşıtlarına değil, kardeşlerine, öğretmenlerine de ilgi duyabilir. Bu ilgiler cinsellikten uzak, fiziki özelliklerini beğenme, yakın olma, sevgi, güven duyma ihtiyaçlarını besler. Bu nedenle, anlamı olmayan bir kavram olan “ayıp” yaklaşımı doğru değildir. Duygusundan utanmasına, suçluluk duymasına, sevgi ihtiyaçlarının ebeveynle sınırlanmasına, bu duyguyu bastırmayı öğrenmesine, kendini değersiz hissetmesine, özgüvenine olumsuz etkileri olabilir.

Çocuklar arasında yaşanan aşkı yetişkinler arasında yaşanan aşktan ayıran durumlar nelerdir?

Çocukların aşk denemesi temiz ve durudur. Yetişkinler arasında yaşanabilecek cinselliği içermez. Ellerini, gözlerini, saç rengini, kıyafetini, oyuncağını beğenerek o kişiyi yaşamında özelleştirir. Onun okulda yemek yerken yanında oturmasını, birlikte oyun oynarken elini tutmasını, grup oyunlarında yanında yer almasını, ona bakmasını, alışkın olduğu okul ortamlarının dışında bir araya gelmeyi, mesela evine gelmesini, doğum gününe davet etmesini ister.İstek ve ihtiyaçları da çocuksu ve masumdur.

Kaynak:

Şeyda Özdalga, Uzman Klinik Psikolog
DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi